Thực đơn
Anne Boleyn
Sau khi Catherine xứ Aragon bị đoạt đi tước hiệu, vào ngày 1 tháng 6 năm 1533, Vua Henry VIII đã cho chuẩn bị lễ sách phong Anne Boleyn làm Vương hậu tại Tu viện Westminster, với một quy mô hoành tráng[34]. Bà trở thành vị Vương hậu cuối cùng của nước Anh được thụ hưởng lễ tấn phong độc lập với nhà vua. Và khác với các Vương hậu khác, Anne đã được sách phong bằng chiếc Vương miện Thánh Edward chuyên dùng cho các vị quân chủ trong lịch sử Anh[35]. Sử gia Alice Hunt nhận định rằng việc bà mang thai, một vị vua tương lai theo quan niệm khi ấy, đã khiến Anne có được vinh quang này[36].
Ngày hôm sau, Anne Boleyn tham gia chuyến diễu hành trên đường phố London, như một hình thức xác nhận vị trí của bà. Vào ngày ấy, Anne ngồi trên một cỗ kiệu phủ đầy vàng bạc lụa là, hai con ngựa nhỏ dẫn đường phủ đầy gấm vóc dệt hoa, trong khi các Nam tước khiêng một tấm vải có 4 thanh chống, để che phía bên trên của bà. Theo truyền thống, Anne sẽ mặc đồ màu trắng, đội một mũ miện đính đá quý và tóc bà xõa dài tự nhiên[37]. Chứng kiến sự đắc ý của Tân Vương hậu, dân chúng London tỏ ra cực kỳ thờ ơ và dè bỉu[38]. Trong lúc đó, Hạ Nghị viện (House of Commons; một cơ quan trong Nghị viện Anh) đã cấm mọi tin tức lan đến thành Rome, và kết án bất kỳ ai có ý kêu gọi chóng phá từ bên ngoài, tất cả sẽ bị xét vào tội khi quân. Vào lúc đó, Giáo hoàng Clement cuối cùng tuyên bố vạ tuyệt thông dành cho Vua Henry VIII và Cranmer, ông tuyên bố hôn nhân giữa nhà vua và Anne là phi pháp[39]. Vua Henry lúc này đáp trả bằng Đạo luật kế vị thứ nhất, qua đó bác bỏ toàn bộ quyền hành của Giáo hoàng cũng như xác nhận Anne Boleyn là Vương hậu nước Anh.
Nhiều nhân vật quan trọng của chính quyền Anh phản đối cuộc hôn nhân này, gồm Cựu Thừa tướng là Sir Thomas More và Giám mục Rochester là John Fisher. Cả hai đều bị tống giam vào Tháp London và bị xử tử hình với lời cáo buộc khi quân phạm thượng. Cuối năm 1534, Nghị viện Anh thông qua tuyên bố, Vua Henry là người Lãnh đội tối cao của Giáo hội Anh[40]. Như vậy là, Giáo hội Anh đã được xác lập một cách chính thức, trở thành nền tảng tôn giáo mà các đời quân chủ Anh kể từ Henry VIII trực tiếp nắm giữ, mà không phải thông qua Công giáo La Mã như trước. Vào ngày 14 tháng 5 năm ấy, Anne bắt đầu hành động trong công cuộc bảo vệ những người Kháng Cách, khi viết thư cho Thomas Cromwell và đảm bảo thương nhân Richard Herman được an toàn trong chuyến đi đến Antwerp, và vị thương nhân này sẽ không bị khủng bố vì đã "ban phát Tân Ước tại nước Anh"[41]. Trước và sau khi đăng quang, Anne Boleyn tiếp tục bảo vệ và thăng chức cho những người theo phái Phúc Âm hoặc muốn học theo giáo thuyết của William Tyndale[42]. Bà cũng có vai trò quyết định khi trọng dụng nhà Kháng Cách cuồng nhiệt là Matthew Parker tham dự triều đình Anh với vai trò là Giáo sĩ riêng của Vương hậu[43].
Sau khi làm lễ đăng quang, Anne Boleyn được Vua Henry đưa về Cung điện Greenwich, nơi mà nhà vua yêu thích nhất, để dưỡng thai và chờ đợi kỳ sinh nở sắp đến. Thế là ngày 7 tháng 9 năm 1533, Vương hậu Anne sinh hạ một vương nữ, và đứa bé được đặt tên thánh là Elizabeth, để tôn vinh một trong hai hoặc cả hai người bà của mình, Elizabeth Howard (mẹ của Anne) và Elizabeth xứ York (mẹ của Henry)[44].
Sự ra đời của một người con gái đã làm cha mẹ Elizabeth cực kỳ sầu não, không khí thất vọng bao trùm khắp triều đình Anh, bởi vì họ đã cực kỳ chắc chắn rằng đứa bé sẽ là con trai. Một ngự y và nhà chiêm tinh thậm chí quả quyết đứa bé trong bụng của Anne là con trai, và Vua Francis của Pháp thậm chí đã được mời làm người cha đỡ đầu cho "con trai" của Vua Henry khi chào đời. Nay, đứa bé là một đứa con gái, do đó toàn bộ thư từ dự định thông cáo khắp cả nước và quốc tế phải sửa từ [Vương tử] thành [Vương nữ]. Qua những điều này cũng có thể tưởng tượng được sự thất vọng to lớn của Vua Henry khi nghe tin một vương nữ ra đời, thay vì là một vương tử[45][46].
Dẫu vậy, công chúa Elizabeth vẫn được tổ chức một buổi lễ rửa tội cực kỳ hoành tráng. Lúc này, Vương hậu Anne Boleyn bắt đầu lo lắng đứa con gái của Vương hậu tiền nhiệm Catherine là Mary, đã bị tước đi quyền thừa kế và bị tuyên bố là con hoang khi trước, sẽ có thể đe dọa đến địa vị của con gái của bà. Để trấn an vợ mình, Vua Henry đã cắt giảm đi số Thị tùng của Mary, và gửi Elizabeth đến Dinh thự Hatfield tại Hertfordshire, nơi mà Vua Henry tin rằng cô công chúa nhỏ sẽ có thể trưởng thành tốt nhất có thể vì không khí trong lành và tránh ánh mắt dòm ngó của người khác[47]. Trong suốt những năm sau, Anne thường xuyên đến Hatfield để thăm con gái mình[48].
Cũng theo tài liệu ghi nhận được, Anne Boleyn có số lượng người hầu còn lớn hơn nhiều so với Catherine. Có tổng cộng 250 nhân viên luôn túc trực cho Vương hậu sai khiến, đủ mọi loại thân phận, từ thầy tu cho đến thư đồng, bên cạnh là 60 Thị tùng, là những cô gái quý tộc có chồng hoặc chưa chồng, luôn túc trực để sẵn sàng cùng Vương hậu tham dự các sự kiện xã giao. Bà còn tuyển nhiều mục sư để bổ sung vào các vị trí cố vấn như giáo sư, giáo sĩ và cố vấn tôn giáo. Trong đó phải kể đến Matthew Parker, một trong những kiến trúc sư vĩ đại của Anh giáo, về sau cũng là người bảo trợ cho con gái bà, công chúa Elizabeth[49].
Vua Henry và người vợ mới của tận hưởng cuộc sống hạnh phúc, dựa theo những nhận định đương thời. Tính cách sắc sảo của Anne Boleyn bắt đầu gây trở ngại cho chính bà, khi bà quá sốt sắng trong việc can thiệp vào vấn đề chính trị và tầm ảnh hưởng của mình. Những điều này, dù được dạy dỗ cơ bản cho các tiểu thư quý tộc khi ấy, song lại là điểm tối kị dành cho người vợ trong mắt người chồng.
Vào giáng sinh năm 1534, Anne Boleyn sẩy thai, vào ngay lúc đó nhà vua đã có ý định ly dị với Anne Boleyn, nhưng vẫn không chịu quay lại với Catherine. Tuy nhiên, hai vợ chồng lập tức giảng hòa và trải qua mùa hè yên bình của năm 1535, và đến tháng 10 năm ấy thì bà lại được tin đang mang thai. Cuộc sống lúc này đang rộng mở cho Anne Boleyn. Bà thường tiêu tiền vào những trang phục kiêu sa, đá quý đắt tiền cùng những bộ trang phục đi săn đầy công phu. Bên cạnh đó, không ít hoàng điền, ngự viên và các cung điện cùng lâu đài khắp nước Anh được trang hoàng lại để hợp khiếu thẩm mỹ của Anne và nhà vua[50]. Khẩu hiệu của bà thường dùng là ["The most happy"], và bà chọn huy hiệu riêng của mình là một con đại bàng màu trắng, đội vương miện Thánh Edward, chân giơ quyền trượng, bên dưới là hoa hồng đỏ và trắng biểu thị cho nhà Tudor.
Vì những tác động của mình để dẫn đến cuộc cải cách tôn giáo Anh và việc ly dị gây tranh cãi với Catherine xứ Aragon của nhà vua, Anne Boleyn thường bị đương thời xem là phù thủy, là mục tiêu chịu trách nhiệm chính cho thời kì trị vì đầy tàn bạo này của Vua Henry. Những phe chống đối gọi bà là [Con điếm của nhà vua; "The king's whore"] hay [Đồ gái điếm hư đốn; "naughty prostitute"][51]. Sự chỉ trích cho bà tăng lên sau khi bà bị sẩy thai, và đặc biệt là sau việc tử hình Sir Thomas More và Giám mục John Fisher cùng năm ấy.
Ngày 7 tháng 1 năm 1536, Catherine xứ Aragon qua đời. Khi nhận được tin, Henry và Anne đã vui mừng khôn xiết. Ngày hôm sau, Henry và Anne đều bận trang phục màu vàng, biểu tượng của hân hoan tại Anh, và tổ chức một bữa tiệc linh đình[52]. Trong khi đó ở Tây Ban Nha, màu vàng là biểu tượng của tang tóc, trái ngược với màu đen, do vậy có ý kiến cho rằng Anne và nhà vua đã thực sự đang để tang Catherine, và hành động này là để giảng hòa với con gái của Catherine là Mary[53]. Trước điều đó, Mary cự tuyệt gay gắt, vì cô cho rằng cái chết của mẹ mình liên quan đến hai vợ chồng, có khả năng Catherine đã bị đầu độc bởi Henry hoặc Anne. Khi khám nghiệm tử thi của Catherine, các nhà khoa học phát hiện phần tim của bà bị tái đen, sau khi xét nghiệm thì đưa ra kết luận đây là dấu hiệu của ưng thư tim thay vì đầu độc.
Lady Jane Seymour.Vào thời điểm ấy, Anne đang mang thai ở những tháng đầu nhưng thường xuyên không ổn định, và bà tự cảm nhận được số phận sẽ thê thảm thế nào nếu đứa bé này không phải con trai. Trong thời gian ở cử, Vua Henry bắt đầu để ý tới Jane Seymour, một Thị tùng trong đoàn tháp tùng của Anne Boleyn. Khi nhà vua đưa một món quà đến, Jane đã mở ra và trông thấy bên trong là một bức tiểu họa của bản thân nhà vua được đặt gọn bên trong mặt dây chuyền. Hân hoan vì sự sủng ái trên trời rơi xuống, Jane Seymour đã không ngần ngại cầm và siết chặt nó, dù đang có sự hiện diện của Anne Boleyn ngay tại đấy. Đương thời kể lại, Anne Boleyn đã rất tức giận, đến nỗi cầm nát mặt dây chuyền trên ngực áo của bà, đến nỗi bàn tay của bà đã chảy máu[54].
Vào ngày 29 tháng 1 năm ấy, khi Catherine xứ Aragon đang được an táng vào Tu viện Peterborough, thì Anne Boleyn sẩy thai. Nguyên nhân của việc này được đồn rằng, là khi Anne vào phòng của nhà vua, bà đã nhìn thấy Jane Seymour đang ngồi trên đùi và ve vãn Vua Henry. Dù là lý do gì đi nữa, vào ngày an táng của Catherine, Anne đã sẩy thai, và theo đại sứ hoàng gia Eustace Chapuys, Anne mang thai tầm 3 tháng và đó là một bé trai[55]. Sự kiện này là một bước ngoặc quyết định của cuộc đời Anne Boleyn, mà theo như Chapuys nhận xét: ["Bà ta đã đánh mất vị cứu tinh cho chính cuộc đời mình. Đây cũng là chấm dứt cho hôn nhân giữa bà ta và nhà vua"].
Ngay sau khi Anne hồi phục, Vua Henry đã tuyên bố ông đã bị cám dỗ bởi ma quỷ vào cuộc hôn nhân này. Tình nhân mới của ông, Jane Seymour, nhanh chóng được sắp xếp một vị trí thỏa đáng trong triều đình. Tiếp theo đó, em trai của Anne là George bị khước từ trao cho Huy hiệu cấp Garter như đã dự tính, mà thay vào đó là Sir Nicholas Carew. Đây là bắt đầu một chuỗi bài bản sự hạ bệ của Anne Boleyn, dẫn đến kết cục tàn khốc của bà.
Nhà lý lịch học của Anne Boleyn là Eric Ives, cùng nhiều sử học gia khác đều nhất trí sự hạ bệ của bà là do một tay Thomas Cromwell đạo diễn[56][57]. Điều này được chứng minh qua cuốn Spanish Chronicle và thư từ của Chapuys đến Hoàng đế Karl V của Thánh chế La Mã.
Sự mâu thuẫn giữa Anne và Cromwell bắt đầu khi bà thảo luận việc phân phối thu nhập và chi tiêu của các nhà thờ. Theo đó, Anne muốn dùng chi tiêu cho việc từ thiện và giáo dục, và bà chủ trương tạo liên minh với Pháp. Trong khi đó Cromwell chủ trương lắp đầy quốc khố đang trống rỗng của nhà vua, và bản thân ông lại ủng hộ liên minh với Thánh chế La Mã hơn. Vì những lý do này, Ives nhận định: ["Anne Boleyn trở thành trở ngại lớn của Thomas Cromwell"]. Trái lại, nhà lý lịch học của Cromwell là John Schofield nhận định không có xung đột quyền lực nào xảy ra giữa Anne và Cromwell, và cho biết Cromwell chỉ thực sự can thiệp vào chuyện này khi nhà vua chỉ định và ủy quyền cho ông[58]. Cromwell cũng không cáo buộc Anne tội ngoại tình, dù về sau ông cùng các quan thần khác đã đồng lòng dùng cáo trạng này để tố cáo Anne trước Henry[59].
Vào cuối tháng 4 năm 1536, một nhạc công người Flemish của Anne là Mark Smeaton đã bị bắt giữ. Ban đầu Smeaton khai không phải tình nhân của Vương hậu, song sau đó lại thú nhận, có lẽ là do bị tra tấn quá dữ dội hoặc được hứa thả tự do. Một triều thần khác là Henry Norris cũng bị bắt giữ vào ngày 1 tháng 5 năm ấy. Trước đó, Henry Norris vẫn đang phục vụ cho Vua Henry, và có vẻ ngay ngày hôm ấy thì nhà vua đọc được cáo trạng, nên đã trực tiếp ra lệnh bắt giữ Norris. Ban đầu, Henry Norris khăng khăng Vương hậu Anne vô tội, song sau đó một cuộc hội thoại nghe lỏm được từ một số người, đã cáo buộc rằng Norris hay ra vào phòng ngủ của Vương hậu một cách lén lút. Liên tiếp sau đó, Francis Weston và William Brereton đều bị bắt vì những cáo buộc tương tự. Nhà thơ Thomas Wyatt cũng bị triệu tập vì từng là bạn thân và cũng là một trong những người rất say mê Anne Boleyn trước khi bà được cưới cho nhà vua, tuy nhiên ngay sau đó được thả ra, có lẽ là do tình bạn giữa ông và Cromwell. Người bị cáo buộc cuối cùng có dính liếu đến Anne là em trai của bà, George Boleyn, vì tội loạn luân và phản quốc.
Ngày 2 tháng 5 năm ấy, Anne Boleyn bị đưa bằng thuyền đến Tháp London, và theo Eric Ives thì có vẻ như bà đã đi qua Court Gate trong Tháp Byward hơn là cánh cổng Traitors' Gate dành cho người có tội như Catherine Howard về sau. Có 5 người phụ nữ được yêu cầu đi cùng Anne Boleyn vào Tháp London, để thuật lại hành vi của bà cho William Kingston, giám viên Tháp London, để ông ta thuật lại cho Thomas Cromwell. Những người ấy là:
Sau khi vào tháp, Anne Boleyn đã suy sụp, bà yêu cầu cho biết cha và em trai mình đã bị đưa đi đâu cũng như hỏi rõ những cáo buộc chống lại mình. Bức thư nổi tiếng mà Anne Boleyn đã viết cho Vua Henry VIII vào ngày 6 tháng 5, đã được phổ biến rộng rãi.
Bức thư có nội dung đại khái:
Sir,
Your Grace's displeasure, and my imprisonment are things so strange unto me, as what to write, or what to excuse, I am altogether ignorant. Whereas you send unto me (willing me to confess a truth, and so obtain your favour) by such an one, whom you know to be my ancient professed enemy. I no sooner received this message by him, than I rightly conceived your meaning; and if, as you say, confessing a truth indeed may procure my safety, I shall with all willingness and duty perform your demand.
But let not your Grace ever imagine, that your poor wife will ever be brought to acknowledge a fault, where not so much as a thought thereof preceded. And to speak a truth, never prince had wife more loyal in all duty, and in all true affection, than you have ever found in Anne Boleyn: with which name and place I could willingly have contented myself, if God and your Grace's pleasure had been so pleased. Neither did I at any time so far forget myself in my exaltation or received Queenship, but that I always looked for such an alteration as I now find; for the ground of my preferment being on no surer foundation than your Grace's fancy, the least alteration I knew was fit and sufficient to draw that fancy to some other object. You have chosen me, from a low estate, to be your Queen and companion, far beyond my desert or desire. If then you found me worthy of such honour, good your Grace let not any light fancy, or bad council of mine enemies, withdraw your princely favour from me; neither let that stain, that unworthy stain, of a disloyal heart toward your good grace, ever cast so foul a blot on your most dutiful wife, and the infant-princess your daughter. Try me, good king, but let me have a lawful trial, and let not my sworn enemies sit as my accusers and judges; yea let me receive an open trial, for my truth shall fear no open flame; then shall you see either my innocence cleared, your suspicion and conscience satisfied, the ignominy and slander of the world stopped, or my guilt openly declared. So that whatsoever God or you may determine of me, your grace may be freed of an open censure, and mine offense being so lawfully proved, your grace is at liberty, both before God and man, not only to execute worthy punishment on me as an unlawful wife, but to follow your affection, already settled on that party, for whose sake I am now as I am, whose name I could some good while since have pointed unto, your Grace being not ignorant of my suspicion therein. But if you have already determined of me, and that not only my death, but an infamous slander must bring you the enjoying of your desired happiness; then I desire of God, that he will pardon your great sin therein, and likewise mine enemies, the instruments thereof, and that he will not call you to a strict account of your unprincely and cruel usage of me, at his general judgment-seat, where both you and myself must shortly appear, and in whose judgment I doubt not (whatsoever the world may think of me) mine innocence shall be openly known, and sufficiently cleared. My last and only request shall be, that myself may only bear the burden of your Grace's displeasure, and that it may not touch the innocent souls of those poor gentlemen, who (as I understand) are likewise in strait imprisonment for my sake. If ever I found favour in your sight, if ever the name of Anne Boleyn hath been pleasing in your ears, then let me obtain this request, and I will so leave to trouble your Grace any further, with mine earnest prayers to the Trinity to have your Grace in his good keeping, and to direct you in all your actions. From my doleful prison in the Tower, this sixth of May;
Your most loyal and ever faithful wife, Anne Boleyn
Nội dung bức thư dùng ngữ pháp và nhiều từ vựng trong tiếng Anh cổ, tuy nhiên qua bản dịch đã mượt nhất có thể của các học giả khi chuyển qua ngôn ngữ hiện đại, người ta vẫn có thể thấy được cảm xúc bàng hoàng và đau khổ của Anne Boleyn khi viết bức thư này. Sau đó, ngày 12 tháng 5 cùng năm, tại Westminster diễn ra phiên xét xử. Weston, Brereton và Norris đều duy trì mình vô tội, chỉ riêng Smeaton nhất quyết nói Anne Boleyn có tội. Sau đó 3 ngày, Anne và George đã bị xét xử riêng biệt trong Tháp London trước 27 công khanh quý tộc. Tuyên bố bản án cho thấy, Anne bị kết tội ngoại tình, loạn luân và phản quốc[60]. Dựa theo Điều luật phản loạn dưới thời Edward III, ngoại tình trong trường hợp Vương hậu phạm phải cũng bị tính là phản quốc, và hình phạt sẽ là [hanging, drawing and quartering] dành cho nam[61] và thiêu sống dành cho nữ.
Tuy vậy, bản cáo trạng ngoại tình có kèm loạn luân, trở thành điểm xem xét đến vấn đề đạo đức nhân phẩm của bị cáo Anne Boleyn. Một cáo trạng khác của Anne là âm mưu đầu độc nhà vua cùng với "các người tình", để sau đó bà có thể cưới Henry Norris. Đồng loạt 27 công khanh đều phán Anne có tội, trong đó có người cậu Công tước Norfolk, và Henry Percy, bây giờ đã là Bá tước Northumberland. Sau khi tuyên án Anne có tội, Percy đã ngã quỵ xuống và phải nhờ người dìu mình đi. Ông qua đời 8 tháng sau mà không có người thừa kế. Tước vị Bá tước Northumberland của Henry Percy sau đó được kế thừa bởi người cháu, Thomas Percy.
Ngày 14 tháng 5 năm ấy, Anne Boleyn bị Henry VIII tuyên bố hủy hôn, "annulment", như khi xưa ông làm với Catherine xứ Aragon[62].
Thực đơn
Anne BoleynLiên quan
Tài liệu tham khảo
WikiPedia: Anne Boleyn